tác động của chính sách thuế của Tổng thống Trump đối với nguyên vật liệu sản xuất ngành cơ khí Việt Nam

1. Thuế nhập khẩu thép và nhôm của Mỹ tác động trực tiếp đến nguyên liệu ngành cơ khí Việt Nam

• Mỹ áp thuế nhập khẩu 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Việt Nam và nhiều quốc gia khác, tăng so với mức thuế trước đó (nhôm từ 10% lên 25%, thép giữ nguyên 25%) theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại157.

• Mặc dù thép và nhôm Việt Nam đã chịu thuế từ năm 2018, việc duy trì và tăng thuế nhôm khiến chi phí nguyên liệu đầu vào ngành cơ khí gia tăng, làm tăng giá thành sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ26.

• Một số sản phẩm cơ khí quan trọng sử dụng nhiều thép và nhôm như linh kiện ô tô, máy móc, thiết bị xây dựng, bu lông, đinh tán cũng bị ảnh hưởng trực tiếp do nguyên liệu đầu vào đắt đỏ hơn1.

2. Tác động kép do kiểm soát xuất xứ và chống chuyển tải hàng Trung Quốc

• Mỹ siết chặt kiểm tra xuất xứ hàng hóa, chống tình trạng “đội lốt” hàng Trung Quốc qua Việt Nam để né thuế, áp dụng thuế lên tới 40% nếu phát hiện gian lận3.

• Điều này gây áp lực lớn lên doanh nghiệp ngành cơ khí Việt, buộc phải minh bạch chuỗi cung ứng, tăng tỷ lệ nội địa hóa nguyên vật liệu, tránh nhập khẩu nguyên liệu giá rẻ từ Trung Quốc rồi xuất khẩu sang Mỹ dưới danh nghĩa Việt Nam.

3. Tác động lên giá nguyên vật liệu và chi phí sản xuất

• Thuế nhập khẩu tăng làm giá nguyên liệu thép, nhôm nhập khẩu vào Mỹ tăng, gián tiếp ảnh hưởng đến giá nguyên liệu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có Việt Nam.

• Các doanh nghiệp cơ khí Việt phải đối mặt với chi phí nguyên liệu tăng, đặc biệt với các sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ, gây áp lực lên biên lợi nhuận và khả năng cạnh tranh.

• Một số doanh nghiệp phải tìm kiếm nguồn nguyên liệu thay thế, tái cấu trúc chuỗi cung ứng hoặc đẩy mạnh sản xuất nội địa để giảm chi phí.

4. Cơ hội thúc đẩy phát triển công nghiệp phụ trợ và nội địa hóa

• Áp lực thuế quan buộc ngành cơ khí Việt Nam phải đẩy nhanh phát triển công nghiệp hỗ trợ, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa nguyên vật liệu và linh kiện để giảm phụ thuộc nhập khẩu từ Trung Quốc và các thị trường chịu thuế cao.

• Việc này giúp nâng cao năng lực sản xuất, giảm chi phí đầu vào, đồng thời tăng tính minh bạch và khả năng chứng minh xuất xứ hàng hóa khi xuất khẩu sang Mỹ31112.

5. Tác động ngắn hạn và dài hạn

• Ngắn hạn: Doanh nghiệp ngành cơ khí gặp khó khăn về chi phí nguyên liệu tăng, áp lực cạnh tranh giảm do thuế cao, có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng và giảm lợi nhuận.

• Dài hạn: Thuế quan tạo động lực cải thiện công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng nguyên liệu nội địa, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tăng cường hợp tác chuỗi cung ứng trong nước và khu vực369.

Kết luận

Chính sách thuế nhập khẩu của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đã và đang tạo ra tác động mạnh mẽ lên nguyên vật liệu ngành cơ khí Việt Nam, đặc biệt là thép và nhôm – hai nguyên liệu chủ chốt trong sản xuất cơ khí. Mức thuế cao làm tăng chi phí đầu vào, ảnh hưởng đến giá thành và lợi nhuận sản phẩm xuất khẩu.

Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để ngành cơ khí Việt Nam đẩy mạnh phát triển công nghiệp phụ trợ, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa nguyên vật liệu, cải tiến công nghệ và minh bạch chuỗi cung ứng nhằm tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là thị trường Mỹ.

Để vượt qua thách thức, doanh nghiệp cần chủ động tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đa dạng hóa nguồn nguyên liệu, đồng thời tận dụng các hiệp định thương mại tự do để mở rộng thị trường xuất khẩu.